W badaniu na zwierzętach, w którym stosowano kortykosteron do wywoływania zachowań podobnych do depresji, przewlekła ekspozycja na lawendowy olejek eteryczny zapobiegała takim negatywnym skutkom depresji jak zahamowanie neurogenezy, zahamowanie wzrostu dendrytów niedojrzałych neuronów i zmniejszenie poziomu BDNF w surowicy. Inne badanie, wykorzystujące model przewlekłego, nieprzewidywalnego, łagodnego stresu do wywołania  zachowan podobnych do depresji u zwierząt wykazało, że ekspozycja na piżmo stymulowała neurogenezę i zmniejszała apoptozę neuronów w hipokampie, co jest związane z regulacją w górę poziomów BDNF w hipokampie

Neurotrofiny to klasa czynników wzrostu, które promują rozwój neuronów i zwiększają neuroplastyczność. Spośród różnych neurotrofin najwięcej uwagi poświęcono BDNF, BDNF jest najobficiej występującym czynnikiem neurotroficznym w mózgu, promującym wzrost układu nerwowego i poprawiającym plastyczność neuronów.

W badaniu klinicznym zrekrutowano kobiety, po 4-tygodniowym programie leczenia EO poziom lęku i depresji u badanych zmniejszył się, podczas gdy poziom BDNF w osoczu (odzwierciedlający poziom BDNF w tkance mózgowej) znacząco wzrósł. W innych zwierzęcych modelach depresji oceniających wpływ EO zaobserwowano również podobne wyniki.

Inne badanie, w którym przez 2 miesiące stosowano na myszach mieszankę EO z cytryny i rozmarynu, również wykazało nieznacznie wyższy poziom BDNF wraz z poprawą funkcji poznawczych.

Jeśli chodzi o szlak sygnałowy, w jednym badaniu sprawdzono, czy d-limonen, główny składnik pomarańczowych olejków eterycznych, który ma działanie przeciwdepresyjne, promuje rozwój neuronów. Po potraktowaniu d-limonenem komórki PC12m3 wykazywały zwiększony wzrost neurytów wraz z aktywacją szlaku p38MAPK. Po potraktowaniu inhibitorem p38MAPK działanie d-limonenu zostało stłumione.

Ogólnie rzecz biorąc, istnieją zarówno podstawowe, jak i kliniczne badania potwierdzające działanie terapeutyczne EO w odniesieniu do regulacji czynników neurotroficznych. Z drugiej strony aktywne składniki EO mogą wpływać na wzrost neuronów poprzez regulację czynników neurotroficznych i bezpośrednią aktywację szlaków troficznych.

[1] Therapeutic Effect and Mechanisms of Essential Oils in Mood Disorders: Interaction between the Nervous and Respiratory Systems, Timothy K. H. Fung, Benson W. M. Lau, Shirley P. C. Ngai, and Hector W. H. Tsang, Int J Mol Sci. 2021 May; 22(9): 4844.